Göz Sağlığı ve Hastalıkları

Miyopi

Miyopi, uzağı bulanık görme durumudur. Bu, göze ulaşan ışınların ağ tabakanın önüne düşmesinden kaynaklanır. Genetik olarak aktarılabilen bir yapısal özelliktir.

Hipermetropi

Hipermetropi, yakını net görememe sorunudur. Çoğunlukla yapısal ve kalıtsal nedenlerden dolayı ortaya çıkar.

Astigmatizma

Astigmatizma, her mesafede görüntünün net olmamasına sebep olan bir göz hastalığıdır. Kornea tabakasının yapısında bozulmaya yol açan dejeneratif hastalıklar, enfeksiyonlar ve yaralanmalar da astigmatizmaya neden olabilir.

Katarakt

Katarakt, göz içindeki merceğin matlaşarak saydam olmaktan çıkmasıdır. Merceğin saydam olmaması, göze giren ışınların sinir tabakasına ulaşmasını engeller. Bu da görme azalmasına sebep olur.

Katarakt genellikle şu durumlarda görülür:

 

✔ Diyabet hastalarında

✔ Doğuştan gelen vakalarda

✔ Göze travma sonucu oluşan vakalarda

✔ Uzun süre kortizon içeren ilaç kullananlarda

 

Katarakt sadece ameliyatla tedavi edilebilir. Fako yönteminde göze çok küçük bir kesi yapılarak, katarakt temizlenir. Sonra hastanın doğal merceği yerine yapay bir mercek takılır. Fako yöntemi sayesinde ameliyat kısa sürer ve dikiş gerektirmez. Bu da ameliyat sonrası iyileşmeyi hızlandırır.

Glokom ( Göz Tansiyonu )

Glokom, göz içi basıncının artarak görme sinirine zarar vermesi ve görme alanının kaybolmasına yol açmasıdır.

Bu durumda kişinin görme alanı giderek küçülür. Fark edilmez ve tedavi edilmezse körlükle sonuçlanabilir.

Tedaviye başlamadan önce göz tansiyonunun seviyesi, görme sinirine ne kadar zarar verdiği gibi birçok faktör göz önünde bulundurulur.

Tedavide ilaç, lazer veya cerrahi gibi seçenekler kullanılabilir.

Retina Hastalıkları

Retina, göz küresinin iç duvarını kaplayan ve görme hücrelerini içeren ağ tabakasıdır; en içteki tabakadır.

Görme hücreleri retinanın üzerindedir. Görmenin %95’i retinanın ortasındaki sarı noktada gerçekleşir.

Retinada meydana gelen hastalıklar görme duyusunu doğrudan etkiler.

Retina hastalıklarının en yaygın belirtileri şunlardır:

 

✔ Aniden veya yavaşça görme kaybı

✔ Kırık veya eğri görme

✔ Işık parlamaları

✔ Göz önünde siyah noktalar uçuşması

✔ Görüşün bulanıklaşması

✔ Geçici ve kısa süreli görme kaybı

Retina Kanamaları

Gözün içinde vitreus adı verilen, jelimsi ve saydam bir sıvı vardır. Bu sıvının içine bazı hastalıklar (diyabet, hipertansiyon, travma vb.) nedeniyle kan sızabilir. Bu durumda vitreus kanla kaplanır ve hem hastanın görüşünü bozar, hem de doktorun göz içinde kanamaya sebep olan retina sorununu tespit etmesini zorlaştırır.

Vitreus içine kanama olan hastalarda genellikle aniden görme kaybı yaşanır. Kanama hafifse, hastalar gözlerinde uçan cisimler ya da is yağması gibi görüntüler gördüklerini söylerler.
Retina kanamalarına yol açan nedenler arasında şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve retinada meydana gelen yırtık veya delikler sayılabilir.

Eğer travma veya retina dekolmanı söz konusu değilse, vitreus kanamasının kendiliğinden iyileşme ihtimali olduğu için bir süre herhangi bir tedavi uygulanmaz. Bu süreçte hastanın çok su tüketmesi ve başını yüksekte tutması tavsiye edilir.

Fakat kanama geçmediği takdirde, vitreus kanamasının tedavisi için ameliyat gerekebilir. Vitreusu temizleyerek tedavi sağlayan bu ameliyata pars plana vitrektomi denir.

Sarı Nokta Hastalığı

Retina yırtığı en çok yüksek miyop hastalarda görülür. Göz küresinin büyük olması retina tabakasının ince olmasına neden olur ve böylece retina yırtılabilir. Ayrıca travma veya ağır bir şey kaldırma sonucunda da normal gözlerde de retina yırtığı oluşabilir.

Retina enfeksiyonu geçirmiş kişilerde de retinada zayıflama olabilir ve bu zayıf noktalardan retina yırtılabilir.

Retina, gözün içini örten vitreus adlı jelle temas halindedir. Sağlıklı bir gözde vitreus jeldir, homojendir ve retinayı destekler. Vitreus yaşlandıkça kıvamını kaybeder ve sulu bir hal alır.
Sulu hale gelen göz içi jeli, retinayı desteklemez ve yapıştığı retina tabakasından ayrılır.

Bu ayrılığa arka vitreus dekolmanı adı verilir. Ayrılan vitreus jeli göz hareket ettikçe gözün içinde sallanır ve hastalar bunu uçan siyah noktalar veya tüller şeklinde tarif ederler.

Göz içi jeli retinadan ayrılırken çekiş yapar. Bu çekiş sonucu retinada mekanik bir uyarılma olur ve hasta bunu ışık veya şimşek çakması olarak algılar.

Bu çekiş ince olan retinada yarılmalara neden olabilir. Yırtık olan retina tabakası bir damarın üzerinden geçerse göz içine kanama meydana gelebilir.

Retinada oluşan yırtığın içine sulu hale gelen göz içi jeli girer ve retinanın sinir tabakasını altındaki tabakadan ayırır. Bu şekilde retina dekolmanı adı verilen durum ortaya çıkar. Alt tabakadan ayrılan retina bölgesinin görme yeteneği azalır.

Retina dekolmanı olmamış retina yırtıkları argon lazerle kapatılarak içine sıvı girmesi engellenir.

Retina dekolmanı çok ciddi bir hastalıktır, tedavi edilmezse körlüğe yol açabilir. Tedavisi acil olup, tek çözümü ameliyattır. Bu ameliyatta vitrektomi tekniği ile vitreus jeli alınır ve gözün içi özel maddelerle doldurulur.

Retina Damar Tıkanmaları

Ani, ağrısız ve düzelmeyen görme kaybı retina damar tıkanmalarının belirtisidir. Tıkanan damarın yeri ve büyüklüğüne göre görmede hafif bir düşüş olabileceği gibi çok şiddetli görme kayıpları da görülebilir.

 

Retina damar tıkanıklığına neden olan risk faktörleri şunlardır:

 

✔ Yaş ilerlemesi

✔ Sigara içmek

✔ Yüksek tansiyon ve şeker hastalığı

✔ Glokom (göz içi basınç yükselmesi)

 

Eğer retina toplardamarının bir kısmı tıkanmışsa ve görme merkezinde ödem oluşmuşsa lazer veya göz içine kortizon tedavisi yapılabilir.

Sarı Nokta Hastalığı

Retinanın sarı nokta adı verilen bölgesinin yaşla birlikte hasar görmesi ve görme yetisinin azalması durumudur.

 

Hasta, düz çizgileri eğri olarak algılar. Baktığı yeri net göremez, ancak etrafını seçebilir. Okuma ve yakın görme en çok etkilenen alanlardır.

 

Hastalığın iki çeşidi vardır: Kuru tip ve Islak tip

 

✔ Kuru tip hastalıkta, kılcal damarlar sağlıklıdır, kanama olmaz. Görme kaybı olur ama tam körlük gelişmez.

✔ Islak tip hastalıkta, kılcal damarlar zayıftır ve kanama yapar. Körlük tehlikesi vardır. Islak tip hastalığın tedavisinde argon lazer, fotodinamik tedavi ve göz içi enjeksiyon yöntemleri kullanılır.

Sarı Nokta Tedavisi

Kuru tip hastalığın tedavisinde ağız yoluyla alınan takviye ilaçlar kullanılır. Islak tip hastalığın tedavisinde argon lazer, fotodinamik tedavi ve göz içi enjeksiyon yöntemleri kullanılır.

Fotodinamik tedavide, retinadaki kanayan kılcal damarlar hastanın kolundan verilen özel bir ilaç ile renklendirilir ve renkli alana lazer uygulanarak sorunlu bölge ortadan kaldırılır. Göz içi enjeksiyonlarda anti-VEGF adlı ilaçlar kullanılır.

Enjeksiyon işlemi hasta için kolay ve acısızdır. Göz içi enjeksiyonlar, birer ay arayla 3 defa yapılır.

Görme gücü azalan hastalara LVA adlı özel gözlükler ile de büyük fayda sağlanabilir. Hastaların büyük bir kısmı, bu gözlükler sayesinde rahatça gazete okuyabilecek duruma gelirler. Sarı nokta hastalarının 4 ayda bir doktora gitmeleri gerekir.

Diyabetik Retinopati

Şeker hastalığı nedeniyle körlüğün en yaygın sebebidir.

 

Diyabet, gözün sinir katmanını (retina veya ağ tabaka) ve bu katmandaki kılcal damarları bozarak işlevini engellemekte ve görme kaybına neden olmaktadır.

 

Şeker hastalığına bağlı olarak retina bozukluğu gelişmesine diyabetik retinopati denilmektedir.

Kornea Hastalıkları

Kornea, gözün ön kısmında bulunan, ışığı kırma ve gözü dış faktörlerden koruma işlevine sahip, görmede büyük rol oynayan, gözün eğri saydam katmanıdır ve gözün en önemli kırıcı merceğidir. Korneanın saydamlığı çeşitli hastalıklar nedeniyle kaybolabilir. Bu hastalıklar doğumsal, genetik veya mikrobiyal olabilir.

Keratit

Keratit Korneanın iltihaplanmasına keratit denir. Keratit mikrop, virüs, mantar veya romatizma kaynaklı olabilir.

 

Keratit gözde acı, yanma, kızarma, görmede bozulma ve gözde beyaz nokta gibi belirtilerle ortaya çıkar.

 

İlaç tedavisi uygulanır. İleri durumlarda kornea nakli gerekebilir.

Keratokonus

Korneanın giderek incelmesi ve sivrilmesiyle oluşan hastalıktır; yani korneada şekil bozukluğudur.

 

Hasta kontakt lens takarak veya hasta kontakt lens takmaya uygun değilse ve hastalık ileri evrede değilse kornea içi halka tedavisi ile tedavi edilir.

 

Keratokonusun en ileri evresinde son çare kornea naklidir.

Kuru Göz Sendromu

Gözyaşı eksikliğine bağlı gelişen göz kuruluğundan kaynaklanır.

 

Belirtileri gözde batma, kızarıklık ve sürekli yabancı cisim hissidir.

Göz Tümörleri

Göz bebeğinde beyazlık görülmesi, gözün renkli kısmında (iris) renk değişimi olması ve sebepsiz bir şekilde görmenin azalması durumlarında göz tümörü ihtimali araştırılmalıdır. Göz tümörlerinde aile geçmişi önemlidir.

Retinoblastom

Bebeklik ve çocukluk döneminde ortaya çıkan bir tümördür. Genelde tek veya iki gözde gözbebeğinin beyazlaşması ile fark edilir.

 

Çocuğun gözlerinde şaşılık olması da bir diğer belirtisidir.

 

Tedavide kemoterapi, enükleasyon (gözün cerrahi olarak çıkarılması), radyoterapi lazer, kriyo (donma) yöntemleri kullanılabilir.

Uveal Melanoma

Genelde 55-60 yaş arasında görülen tümörlerdir. Belirtisi iris üzerinde leke olması veya bir gözde iris renginin değişmesi olabilir.

 

Arka bölgede yerleşenler görme bozukluğu ve sinek uçuşması gibi şikayetlere neden olabilir.
Bazı durumlarda rutin göz muayenesi sırasında tesadüfen fark edilebilirler.

 

Tedavide cerrahi ve plak radyoterapi yapılabilir.

Gözün Metastatik Tümörleri

Gözde, vücudun başka bir yerindeki kanserli hücrelerin yayılması sonucu oluşan tümörlere denir.

 

Bu tümörler genellikle görme kaybı gibi belirtiler verirler.

 

Göze en çok metastaz yapan kanserler kadınlarda meme, erkeklerde akciğer kanseridir.

Göz Estetiği

Göz Kapağı Düşüklüğü

Göz Kapağı Düşüklüğü Üst göz kapağının normalden aşağıda olması durumuna pitozis adı verilir. Bu durum hem doğuştan, hem de yaşlılık veya göz ameliyatı gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.

 

Göz kapağı düşüklüğünün sebepleri şöyledir:

 

✔Göz kapağını kaldıran sinirin hasar görmesi

✔ Göz kapağı kasının zayıflığı veya gelişmemiş olması ( doğuştan gelen kapak düşüklüğünde bu kas yetersizdir )

✔ Yaşlanmaya bağlı olarak göz kapağı derisinin sarkması

✔ Daha önce yapılmış göz operasyonları

✔ Göz kapağı düşüklüğünün tedavi yöntemi cerrahidir.

Gözaltı Torbaları

Gözaltı torbalarının en büyük nedeni genetik faktörlerdir.

Gözaltı torbaları kişinin daha yaşlı ve bitkin görünmesine sebep olur.

Tedavide, fazla olan yağ dokularının çıkarılması veya yer değiştirilmesi yapılır.

Doğuştan Gözün Küçük Olması veya Yokluğu

Gözün boyutu ve şekli, göz çevresindeki dokuların gelişimini etkiler. Eğer göz tam olarak gelişmemişse, göz kapakları, göz çevresindeki yumuşak dokular ve kemik yapısı da normalden küçük kalır.

Cerrahi yöntemlerle bu durum düzeltilmeye çalışılır.

Göz Hastalıkları İçin Kullanılan Tanı Yöntemleri

Göz hastalıkları tanısında kullanılan temel yöntemler şunlardır:

✔ Göz Ultrasonografisi
✔ Pakimetri
✔ Wave-front

✔ Ultrasonik Biyometri
✔ Humprey Görme Alanı Testi
✔ Oto Refraktometre

✔ OCT (Optik Kohorens Tomografi)
✔ Göz Anjiosu ( FFA ve ICG)
✔ Kornea Topografi

Göz Ultrasonografisi

Göz muayenesinde, gözün arkasındaki bölümü görüntülemek için ultrasonik ses dalgalarından faydalanılır. B-Scan adı verilen bir yöntemle, göz içinde kanama, yabancı cisim, tümör veya retina dekolmanı gibi durumlar tespit edilebilir.

Pakimetri

Gözün en dıştaki tabakası olan korneanın kalınlığını ölçmek için pakimetri adlı bir cihaz kullanılır. Bu cihaz, Excimer Laser Ameliyatı öncesinde ve Glokom hastalığının tanısında önemli bir rol oynar.

Wave-Front

Wave front teknolojisi sayesinde, gözün üç boyutlu bir haritası elde edilir. Bu harita, korneada bulunan tüm kusurları ortaya çıkarır ve böylece kişiye özel bir lazer tedavisi uygulanabilir.

Ultrasonik Biyometri

Katarakt ameliyatında, merceğin hasarlı olan kısmı alınır ve yerine hastanın göz numarasına uygun yapay bir mercek konur. Göz içine konacak merceğin numarasını belirlemek için ultrasonik biyometri adlı bir yöntem kullanılır.

Humprey Görme Alan Testi

Görme alan testi yapmak için Humprey adlı bir cihaz kullanılır. Bu cihaz, gözün sadece merkeze baktığı bölgeyi değil, kenarlardaki bölgeyi de ölçer. Bu cihaz, glakom hastalığının erken tanı ve izlenmesinde çok önemlidir.

Oto Refraktometre

Korneanın ışığı kırma özelliğini ölçen bir cihazdır. Korneaya gelen ışık ışınları kırılarak retina üzerine odaklanır. Buna refraksiyon denir.

Göz Anjiosu ( FFA ve ICG)

(FFA ve ICG) FFA, retina tabakası ve kan damarlarının yapısını gösteren bir yöntemdir. Retina’nın görme merkezi ve damar yapısı bu yöntemle incelenir. Bu yöntemde, hastanın damarına özel bir boya enjekte edilir.

Normal retina tomografisi retinadaki damarları gösterirken, koroid adı verilen alt tabakadaki damarları görmek için ICG tekniği kullanılır.

Bu tekniğe göre, hastanın koluna özel bir ilaç verilir. İlaç kan yoluyla göze ulaştığında, damarları genişletir ve koroid damar yapısı daha net görülür.

Bu sayede, hem retinanın arkasındaki bölge daha iyi görülebilir hem de koroid damarlardaki sızıntı veya anormal damar oluşumu saptanabilir.

OCT ( Optik Kohorens Tomografi)

OCT ile, retina tabakası ince dilimler halinde görüntülenebilir ve özellikle glakom hastalığının tanı ve seyri izlenebilir.

Kornea Topografi

Pentacam cihazı sayesinde en küçük ayrıntısına kadar incelenebilmektedir.

Bu cihaz ayrıca korneanın kalınlığı hakkında da detaylı bilgi sağlamaktadır.

Bu sayede doktorlar, hastanın gözünün Lazer tedavisine uygun olup olmadığını veya korneada herhangi bir hastalık bulunup bulunmadığını tespit edebilmektedir.

Göz Hastalıklarında Kullanılan Tedavi Yöntemleri

Göz hastalıklarının tedavisinde başvurulan en önemli tedavi yöntemleri şunlardır:

✔ Kornea Nakli

✔ Excimer Lazer

✔ Enükleasyon

✔ Eviserasyon

✔ Ekzenterasyon

✔ Göz Protezleri

Kornea Nakli

Kornea, gözün dış kısmında bulunan, ışığı kırarak odaklayan ve gözü koruyan, görmede büyük öneme sahip, gözün eğri ve şeffaf tabakasıdır ve gözün ana merceğidir. Korneanın şeffaflığı çeşitli hastalıklar nedeniyle kaybolabilir.

Bu hastalıklar doğumsal, kalıtsal veya enfeksiyöz olabilir.

Korneanın hasar gören dokusunun sağlıklı bir kornea dokusu ile değiştirilmesi işlemine kornea nakli denir. Bu işlem genel anestezi ile gerçekleştirilir.

Bu işlem geleneksel yöntemin yanında lazer teknolojisi ile de yapılabilmektedir. Bu şekilde istenen boyut ve derinlikte kesiler oluşturulabilir.

kornea nakli

Excimer Lazer

Miyop, hipermetrop ve astigmat gibi göz kusurlarının tedavisinde dünyada en çok kullanılan yöntem Excimer Lazer teknolojisidir.

Lazer ayrıca, hastalık veya travma sonucu korneanın yüzeyinde oluşan bozukluklarda, şeffaf tabakadaki izlerde, kornea nakillerinde, nakil sonrasında ortaya çıkan göz kusurlarının giderilmesinde de kullanılmaktadır. Excimer Lazer çok hızlı, güvenilir ve tamamen ağrısız bir yöntemdir.

Lazer operasyonu olabilecek kişilerin şu özelliklere sahip olması gerekir:

✔ 18 yaşından büyük, gözlük veya kontakt lens kullananlar

✔ Göz dereceleri, son 1 yıl içinde +/- 0.5 dioptriden fazla değişmeyenler

✔ -10 dereceye kadar miyopisi olanlar,

✔ -6 dereceye kadar astigmatı olanlar

✔ +5 dereceye kadar hipermetropisi olanlar

✔ Kornea kalınlığı yeterli ve kornea yapısı normal olanlar

✔ Diyabet, romatizma gibi sistemik hastalığı olmayanlar

✔ Gözlerinde başka bir hastalık bulunmayanlar

✔ Hamile olmayanlar.

Lazer ameliyatları 5-10 dakika sürer ve hasta bir gün sonra normal hayatına devam edebilir.
Tedavi sonrasında gözlerin bandajla örtülmesine gerek yoktur.

İlk 24 saat içinde tedavi gören göze dokunmamak ve duş almamak önemlidir.

Lazer Teknolojileri

Lasik

Bu yöntemde kornea tabakasının üst yüzeyinde fleb adı verilen ince bir kapak oluşturulur ve bu kapağın altındaki kornea dokusu yüzeyine excimer lazer uygulanarak göz kusurları düzeltilir.

Bu yöntem iğne ve dikiş gerektirmeden damla anestezisi ile yapılır. Hasta hem operasyon sırasında hem de sonrasında hiçbir ağrı duymaz.

ILasik

İLASIK kişiye özel bir yöntemdir. İlk olarak Wavescan teknolojisi ile kişinin görme profili oluşturulur. Wavescan sistemi göz kusurlarınızın 3 boyutlu haritasını çıkartır.

Sonra bu haritadan elde edilen dijital veriler kullanılarak kişiye özel tedavi planlanır. Daha sonra Intralase ile bıçaksız olarak kornea flebi oluşturulur. Gözden yansıyan ışık bilgileri özel bir kamera ile algılanır. Bu bilgiler lazer ile iletilerek planlanan tedavi gerçekleştirilir.

PTK (Korneal leke/düzensizliklerin tedavisi)

Gözdeki bazı hastalıklar veya yaralanmalar korneada lekelere neden olabilir.

Bu durumda, bu lekelerin ortadan kaldırılması için göze PTK adı verilen teknik ile lazer uygulanır.

PTK yapılabilmesi için lekelerin yüzeyde olması gerekir. Lekeler korneanın derinliklerinde ise PTK yapılamaz, kornea nakli gereklidir.

PRK

Gözdeki numarayı düzeltmek için kullanılan bir yöntemdir.

Bu yöntemde, korneanın en dıştaki tabakası olan epitel dokusu çıkarılır ve lazer ışını ile korneanın şekli değiştirilir.

Göz Hastalıklarında Lazer Tedavisi

Enükleasyon

Gözün çeşitli nedenlerle fonksiyonunu kaybetmesi durumunda, gözün tamamının çıkarılması işlemidir.

Ameliyatta gözü oynatan kaslar korunur. Gözün yerine bir küre (implant) konur.

Eviserasyon

Gözün çıkarılması gereken durumlarda uygulanan tekniklerden biridir.

Bu teknikte, gözün beyaz ve sert olan dış tabakası bırakılır ve gözün içindeki sağlıksız dokular alınır.

Ekzenterasyon

Göz kapağı, göz veya yörünge içi gibi yerlerden kaynaklanan ve etrafındaki dokulara yayılan kötücül göz tümörlerinin tedavi edilmesi için kullanılan bir cerrahi yöntemdir.

Göz Protezleri

Göz protezleri, enükleasyon veya eviserasyon gibi bir operasyon sonrasında, doğumsal göz eksikliklerinde veya aşırı göz küçüklüklerinde kullanılan, yüzdeki simetriyi sağlamak için diğer göze benzeyen cihazlardır. Genellikle cam veya akrilik (bir plastik çeşidi) malzemeden yapılırlar.